Бутун дунёаҳли, хусусан, шифокорлар улуғ юртдошимиз Абу Али ибн Синони медицинанинг отаси, дея улуғлайди. Бухорои шарифнинг Афшона қишлоғидан чиққан алломанинг Ғарбда, айниқса, Европада бу қадар эҳтиром қилинишининг сабаби унинг тиббиётга доир китобларидир. Эътиборлиси, медицина сўзи олим исмининг “Авиценна” тарзида қўлланилишидан келиб чиққан.

Ибн Синонинг асарлари Европа тилларига таржима қилинган биринчи китоблардан саналади. Олимнинг “Ал қонун фит-тиб” китоби энг кўп чоп этилган асардир.

“Ал қонун фит-тиб” китоби ибн Сино томонидан ҳали Европа ғафлат уйқусида ётган бир пайтда ёзилган ва мусулмон оламида донг таратган эди. у XII асрда илк бор лотин тилига таржима қилинди ва 1470 йилларга келибгина Италиянинг Милан шаҳрида чоп этилди. Икки йилдан сўнг уч марта қайта нашр қилинди. 1500 йилга келиб, бу китоб Европада ўн олти марта босилди. Юнон олими Жолинуснинг тиббиётга доир китоби эса бир марта чоп этилганича қолиб кетди.

Кейинги асрда “Ал қонун фит-тиб” йигирма марта чоп этилганининг ўзиёқ бу асарга қизиқишнинг нақадар катта эканидан далолат беради. Айниқса, XV асрнинг биринчи ярмида Германияда босма ҳарфлар кашф этилганидан сўнг бу жараён янада тезлашди. Шу тариқа, мазкур асар XVIII асргача ҳар йили бир неча мартадан нашр қилинди. Эътиборли жиҳати шундаки, Ибн Синонинг бу китоби бутун дунёда илм толиблари энг кўп мутолаа қилган асар бўлиб қолди.

Европалик шарқшунос олим Луи-Амели Седийо (1808-1875) Ибн Сино ҳақида шундай дейди:

- Ибн Сино Европада табиб сифатида танилди. У Европа мадрасаларига тақрибан олти аср мобайнида устозлик қилди. Ибн Синонинг беш қисмдан иборат “Ал-Қонун” китоби таржима қилинди ва бир неча бор чоп этилди. У китоб Франция ва Италия университетларида изланишлар асоси ҳисобланади.

Жорий йилнинг август ойидашайхур раис Абу Али ибн Сино таваллудига 1040 йил тўлади. Ул зот мана, 700 йилдан буён бутун дунё тиббиётчиларига устозлик қилиб келмоқда. Биз бу билан ҳар қанча фахрлансак, арзийди.

Н. ЭРГАШЕВ Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуфнинг “Олам ва одам, дин ва илм” китоби асосида тайёрлаб, Сизларга илинди.