Бугун профилактика юқумли касалликларнинг пайдо бўлиши ва тарқалишини олдини олишдан огоҳ этувчи энг самарали чора-тадбирлардан ҳисобланади. Махсус профилактика (вакцинация) - бу аҳоли ўзига профилактик эмланиш йўли билан у ёки бу инфекцияга нисбатан қаршилик кўрсатиш ҳисобланади. Охирги 40 йилда профилактик эмланиш қизамиқ, дифтерия, кўк йўтал, полиомиелит, эпидемик паротит, “В” вирус гипатети, қизилча, туберкулёз, грипп, эпидемик паротит ва қоқшол каби юқумли касалликлар билан курашишда муҳим аҳамият касб этди.

Юқори самара, ижронинг соддалиги, вакцинацияланувчи шахслар қамровини кенгайтириш имкониятининг мавжудлиги ва оммий огоҳлантиришда иммунопрофилактиканинг фаол ўтказилиши кўпгина мамлакатлар учун ҳам жуда қўлай бўлгани учун ушбу жараён давлат сиёсати даражасига кўтарилди.

Юқумли касалликларга қарши иммунизация - бола саломатлигининг ҳар томонлама қисми бўлиб, ушбу жараён инсонларга ўта қўлай, мажбурий ва бепул бўлиши керак.

Бола дунёга келар экан, у одатда бир қанча касалликларга нисбатан иммунитетга эга бўлади. Бу келажакда тўғилаётган янги болаларга оналаридан плацент орқали ўтувчи антител касаликлари билан курашишга хизмат қилади. Натижада, эмизикли бола кўкрак сутидан доимо қўшимча антителлар қабул қилади. Бу каби иммунитет фақатгина вақтинчалик характерга эга бўлади.

Шунинг учун вакцинация, яъни эмлаш болаларни юқумли касалликлардан ҳимоя қилувчи энг кучли ва мақбул восита ҳисобланади.

Вакцинация бир қанча хавфли касалликларнинг олдини олиб, охирги икки юз йил давомида миллионлаб инсонлар ҳаётини сақлашга имкон яратди. Барча ҳудудларда амалга оширилаётган аҳолини эмлаш сувчечакни глобал даражада йўқотилишига, полиомиелит(шол)ни чеклашга ҳамда бошқарилувчи бошқа касалликларнинг ҳам тарқалишини етарли даражада камайишига олиб келди.

Матбуотда вакцинациянинг асоссиз танқиди, журналистларнинг вакцинациядан кейинги асорати орқали келиб чиққан бўртирмалари ҳисобланади. Албатта бошқа дори-дармонлардек вакцинанинг ҳам ўзига хос қўшимча таъсирлари мавжуд.Аммо эмланмаган бола юқумли касалликларни юқтиргандан кўра, эмланиш асоратидан жабр кўрган боланинг ҳолати хавфсизроқ ҳисобланади.

1988 йилда олимларимиз томонидан вакцинага «Бу иммунитет ҳамда кўзғатувчига нисбатан турғунлик ривожланишини таъминловчи препарат” деб таъриф берилган эди.

Ҳар кунлик амалиёт давомида ишлатилаётган вакциналар касаллик кўзғатувчиларининг ўлдирилган ёки кучсизлантирилган, ҳамда улардан ажратиб олинган алоҳида фрагментлардан ташкил топган препаратлардир. Юқори самара, ижронинг соддалиги, эмланувчи шахслар қамровини кенгайтириш имкониятининг мавжудлиги ва оммавий огоҳлантиришда иммунопрофилактиканинг фаол ўтказилиши жуда юқори самара бермоқда. Кўпгина мамлакатлар учун ҳам эмлаш жуда қулай бўлгани учун ушбу жараён давлат сиёсати даражасига кўтарилди.

Умиджон МАМАРАСУЛОВ тайёрлади.